17. ประวัติการสร้างพระกริ่งปวเรศ วาระต่างๆบางส่วน

ขยายรายละเอีดยประวัติการสร้างพระกริ่งปวเรศ พ.ศ.2404
การสร้าง  พ.ศ. 2404

1.      วันที่  20 มีนาคม พ.ศ.2404  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในขณะพระชันษา 9 พรรษาได้รับการสถาปนาให้ขึ้นทรงกรมเป็น สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมหมื่นพิฆเนศวรสุรสังกาศตรงกับ ปีระกา พ.ศ. 2404

2.      (ไม่ทราบวันที่) พ.ศ. 2404 สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ ทรงสร้างพระกริ่งปวเรศ เพื่อทดแทน พระกริ่งน้อยเนื้อทองคำที่หายไปเมื่อปี พ.ศ. 2403…ด้วยฝีมือการออกแบบและตบแต่งโดย ช่างหลวง (ช่างสิบหมู่) ในยุคนั้น

3.   เพื่อใช้ในพระราชพิธีถวายมหาสมณุตมาภิเษก การตั้งพระนามกรมพระเจ้าลูกยาเธอ รัชกาลที่ 4 เมื่อวันที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2404 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในขณะพระชันษา 9 พรรษาได้รับการสถาปนาให้ขึ้นทรงกรมเป็น สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมหมื่นพิฆเนศวรสุรสังกาศตรงกับ ปีระกา พ.ศ. 2404

4.      จำนวนการสร้าง 3 องค์ 

พระกริ่งปวเรศ   พ.ศ. 2404  หรือ พระกริ่งประจำรัชกาลที่ 4 สร้าง พ.ศ.2404

การสร้าง  พ.ศ. 2409

1.      วันที่ 19 กรกฏาคม พ.ศ. 2409 สร้างในพระราชพิธีที่รัชกาลที่ 5 ทรงผนวชเป็นสามเณร

2.      เป็นที่ระลึกถวายรัชกาลที่ 4 และ รัชกาลที่ 5

รูปพระกริ่งปวเรศ   พ.ศ.2409  พิพิธภัณฑ์พระเครื่อง  มรดกต้นตระกูลแสงรื่น.รมย์ เอื้อเฟื้อภาพ

การสร้าง  พ.ศ. 2411

1        กริ่งรุ่นนี้ไม่มีเส้นพระศก

2        ไม่มีส่วนผสมของเนื้อพระพุทธชินสีห์ที่ได้สร้างครั้งที่ 1 และครั้งที่ 2

3        การสร้างทั้ง 2 วาระ เป็นเนื้อสัมฤทธิ์ มี 3 ชนิด เนื้อสัมฤทธิ์เดช ออกสีแดงแก่ อ่อน, เนื้อสัมฤทธิ์ศักดิ์ ออกสีขาวหรือขาวจัด, เนื้อสัมฤทธิ์โชค ออกสีเหลือง

4        จำนวนการสร้างไม่ได้กล่าวไว้

วาระที่ 1 พ.ศ. 2411

1.      วันพฤหัสบดี ที่ 1 เดือน 11 ขึ้น 15 ค่ำ ปีมะโรง พ.ศ. 2411

2.      สร้างเพื่อเป็นอนุสรณ์ถวายรัชการที่ 5 พระชนมายุ 15 พระชันษา ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกขึ้นครองราชย์สมบัติ 
 - พิมพ์นี้ผู้เขียนตั้งชื่อพิมพ์ว่า "สมบูรณ์ พูนสุข" เป็นการสร้างครั้งแรกที่เกิดขึ้นของพิมพ์ "สมบูรณ์ พูนสุข"
- พิมพ์นี้ การสร้างวาระที่ 1 พ.ศ.2411 เป็นเนื้อสัมฤทธิ์ มี 3 ชนิด 
     *เนื้อสัมฤทธิ์เดช ออกสีแดงแก่ อ่อน หรือ สีนาค
     * เนื้อสัมฤทธิ์ศักดิ์ ออกสีขาวหรือขาวจัด(สีเงิน)
     * เนื้อสัมฤทธิ์โชค ออกสีเหลือง หรือ สีดอกจำปา

พระกริ่งปวเรศ หรือ พระกริ่งประจำรัชกาลที่ 5 สร้างในวาระที่ 1 พ.ศ. 2411 เนื้อสัมฤทธิ์โชค ออกสีเหลือง

- การตบแต่งก้นของพระกริ่ง ประกอบด้วย
     *องค์พระแบบมาตราฐาน เนื้อสัมฤทธิ์หรือนวโลหะ เกลาตบแต่งความงดงาม ก้นทองแดง

ก้นทองแดง

     *องค์พระแบบมาตราฐาน เนื้อสัมฤทธิ์หรือนวโลหะ เกลาตบแต่งความงดงาม ก้นทองแดง บุแผ่นเงิน ประทับรอยอักขระยันต์

ก้นทองแดง บุแผ่นเงินประทับอักขระยันต์ สร้าง พ.ศ. 2411 วาระที่ 1

     *องค์พระแบบมาตราฐาน เนื้อสัมฤทธิ์หรือนวโลหะ เกลาตบแต่งความงดงาม ก้นทองแดง บุแผ่นทองคำ ประทับรอยอักขระยันต์

ก้นทองแดง บุแผ่นทองคำประทับอักขระยันต์ สร้าง พ.ศ. 2411 วาระที่ 1

วาระที่ 2 พ.ศ. 2411

1.      วันที่ 25 พฤศจิกายน ปีมะโรง พ.ศ. 2411

2.      พิธีบวรราชาภิเษกกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญขึ้นเป็นวังหน้าในสมัยรัชกาลที่ 5

การสร้าง พ.ศ. 2416

1        สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ ทรงออกแบบเป็น 2 แบบ และที่พบ 2 แบบจริง แต่มีหลายพิมพ์

2        พระกริ่งปวเรศ รุ่นนี้มีการบรรจุลูกกริ่งไว้

3        สันนิฐานว่าเป็นกริ่งในเก๋งจีนอยู่ที่วัดบวร

4        จำนวนการสร้างไม่ได้กล่าวไว้

5        จดหมายเหตุพระราชกิจรายวันในรับกาลที่ 5 พ.ศ.2411-2416 คณะกรรมการเผยแพร่เอกสารประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรีจัดพิมพ์เผยแพร พ.ศ.2516 หน้า 121-129

วาระที่ 1 พ.ศ. 2416

1. วันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2416 รัชกาลที่ 5 ทรงผนวชเป็นพระภิกษุ
2. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ สร้างเพื่อทรงถวายในพระราชพิธีทรงผนวช

 รูป  แสดงโค๊ดเมล็ดงาที่ตอกในการสร้างวาระที่ 1 พ.ศ. 2416 สร้างเพื่อถวายในพระราชพิธีทรงผนวช ร.5

http://phantakityothin.blogspot.com/

รูป  แสดงพระกริ่งปวเรศ  พ.ศ. 2416 วาระที่ 1 สร้างเพื่อถวายในพระราชพิธีทรงผนวช ร.5 ที่พบในวาระนี้มีหลายพิมพ์ด้วยกัน  องค์นี้เจ้าของตั้งราคา 15 ล้านบาท(สิบห้าล้านบาท)

http://phantakityothin.blogspot.com/

รูป  แสดงโค๊ดเมล็ดงาที่ตอกในการสร้างวาระที่ 1 พ.ศ.2416 ตอกเมล็ดงากลับด้าน(มีจ๊ะ)
องค์นี้ตอกโต๊ด 8 เมล็ด โค๊ตในเมล็ดจะมีจุดไข่ปลากลมๆ

ระวังถ้าตาไม่ถึง จะเหมาเป็นรุ่นสร้าง พ.ศ.2434

วาระที่ 2 พ.ศ. 2416

1        วันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2416  รัชกาลที่ 5 ทรงพระบรมราชาภิเษกครองราชย์เป็นครั้งที่ 2

2         สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ สร้างเพื่อทรงถวายในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกขึ้นครองราชย์สมบัติ

โค๊ตเมล็ดงาจะอยู่ด้านขวาของฐานบัว ในวาระนี้พระกริ่งฯที่สร้างที่พบเห็นมีน้อยมาก 

http://phantakityothin.blogspot.com/

พระกริ่งปวรเรศ   พ.ศ. 2416 วาระที่ 2 รัชกาลที่ 5 ทรงพระบรมราชาภิเษกครองราชย์
องค์นี้คุณถิรวัฒน์  พันธกิจโยธิน เอื้อเฟื้อภาพและได้ตั้งราคา 15 ล้านบาท

การสร้าง พ.ศ. 2434

1        บันทึกบรรณานุกรมหอสมุดแห่งชาติ มหามกุฎราชวิทยาลัย หน้า 5 วรรค 2

2        สมเด็จฯกรมพระยาปวเรศฯไม่ได้ออกแบบ

3        จัดสร้างเพื่อเป็นอนุสรณ์ทรงได้รับมหาสมณุตมาภิเษก สมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ 8 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

4        ออกแบบโดย ช่างสิบหมู่ พระบรมวงศานุวงศ์ ไวยาวัชกรวัดบวรนิเวศ สมัยนั้น

5        มีหลายแบบทรงพิมพ์

5.1       บางแบบใช้แม่พิมพ์เก่า

5.2       บางองค์ก็เป็นแม่พิมพ์ใหม่

5.3       โลหะก็ไม่เหมือนกัน

5.4        มีทั้งแบบที่อยู่ในขันน้ำมนต์

5.5        ตลับสีผึ้ง

5.6        ยอดไม้เท้าของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์

6        จำนวนการสร้างไม่ได้ระบุไว้

7        การสร้าง พระกริ่งปวเรศ   พ.ศ. 2434 หลวงชำนาญเลขา (หุ่น) เป็นผู้ขออนุญาตสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์

วาระที่ 1 พ.ศ.2434

1.      วันที่ 10 กันยายน พ.ศ. 2434

2.      สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงพระผนวช

พระกริ่งปวเรศ   พ.ศ.2434 พิมพ์สมบูรณ์ พูนสุข ได้ร่วมในพิธีวาระที่ 1 พ.ศ.2434

วาระที่ 2 พ.ศ.2434

1.      วันที่24 - 27 พฤศจิกายน  พ.ศ. 2434

2.      พระราชพิธีเฉลิมพระนามในพระสุพรรณบัตร พระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้าบริพัตร ภายหลังเปลี่ยนเป็น "สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต

3.      พระราชพิธีเฉลิมพระนามในพระสุพรรณบัตร พระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้าจักรพงษ์ ภายหลังเปลี่ยนเป็น "สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ

4.      เป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์ (พระราชโอรสรัชกาลที่ 5)

พระกริ่งปวเรศ   พ.ศ.2434 พิมพ์สมบูรณ์ พูนสุข ได้ร่วมในพิธีวาระที่ 2 พ.ศ.2434

 

พระกริ่งปวเรศ  จีวรลายดอก พิมพ์ก้นใหญ่หลังไม่มีบัว องค์นี้ขัดด้วยน้ำยา wenol เนื้อในสีนาค 

พระกริ่งปวเรศ   พ.ศ.2434 พิมพ์บัวรอบ

พระกริ่งปวเรศ  พ.ศ. 2434 พิมพ์บัวรอบ องค์นี้ผ่านการขัดน้ำยา เนื้อในสีนาค

พระกริ่งปวเรศ   จีวรายดอก พิมพ์ A

 พระกริ่งปวเรศ   พ.ศ.2434 จีวรรายดอก พิมพ์ B

พระกริ่งปวเรศ   พ.ศ.2434 พิมพ์แบบจีวรลายดอกและไม่มีลายดอก ที่ยกตัวอย่างมาทั้ง 8 พิมพ์ล้วนแต่ได้เข้าร่วมในพิธีวาระที่ 2 พ.ศ.2434  ในวาระนี้เป็นการสร้างพระกริ่งรุ่นแบบจีวรมีลายดอกและแบบจีวรไม่มีลายดอก  เพื่อพระราชพิธีเฉลิมพระนามในพระสุพรรณบัตร พระเจ้าลูกยาเธอฯทั้งสองพระองค์

วาระที่ 3 พ.ศ.2434

1.      วันที่ 24 - 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2434  

2.      พระราชพิธีมหาสมณุตตมาภิเศก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ "กรมพระปวเรศวริยาลงกรณ์" ได้รับสถาปนาเลื่อนพระอิสริยยศขึ้นเป็นพระเจ้าบรมวงศ์เธอ "กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์"

 

 

พระกริ่งปวเรศ  พ.ศ.2434 พิมพ์สมบูรณ์ พูนสุข ได้ร่วมในพิธีวาระที่ 3 พ.ศ.2434